انعطاف پذیری از دیدگاه روان شناسی تحولی

زندگی همیشه مطابق با انتظارات ما پیش نمی‌رود، در خانواده، محیط کار و در همسایگی خود با مشکلاتی مواجه می‌شویم، روابط پایان می پذیرد، فرزندانمان خانه را ترک می‌کنند، شغلمان را از دست می‌دهیم، بیمار می‌شویم و بالأخره گاهی مرگ، افرادی که دوستشان داریم را از ما می‌گیرد، اما با این وجود، اکثر ما انسان‌ها خودمان را با این تغییرات سازگار می‌کنیم. به نظر می‌رسد این سازگاری نشانه‌ی وجود انعطاف پذیری در ما باشد. انعطاف پذیری که امروزه جایگاه ویژه‌ای در بین آسیب شناسان تحولی یافته است، به عنوان فرایندی پویا تعریف می‌شود که باعث ایجاد سازگاری یا انطباق مثبت در شرایط ناگوار یا تروماتیک می‌شود. انعطاف پذیری ساختاری است چند بُعدی که در تحول آن عوامل ژنتیکی (مانند هوش) و محیطی (مانند پایگاه اجتماعی– اقتصادی خانواده) متعددی نقش دارند. در واقع افراد انعطاف پذیر با داشتن ویژگی‌های شخصی (مانند خودکارآمدی و شادمانی) و اجتماعی (مانند والدین صمیمی و وجود بزرگسالانی خارج از خانواده که علاقمند به ارتقاء رفاه کودک هستند) نه تنها از مهارت‌های بین فردی خوبی برخوردار هستند، بلکه کنترل بیشتری در زنـدگی داشته و فـعالانه به برنامه ریزی برای غلبه بر حوادث می‌پردازند.